در حالی که افسردگی و دمانس دو مقوله جداگانه هستند علیرغم تفاوت هاي قابل توجهی که آنها با یکدیگر دارند، بسیاري از نشانه هایی که معمولاً در افسردگی ماژور دیده می شود، در دمانس زودرس HIV هم وجود دارند. بیماري که نشانه هاي ضعیف تمرکز، تحریک پذیري، افت عملکرد روانی حرکتی، کند ذهنی، و حافظه ضعیف دارد، تشخیص افسردگی نیز دارد. به هر حال تمامی این نشانه ها می تواند قسمتی از تصویر بالینی اختلال شناختی - حرکتی مرتبط با HIV باشد.

افراد مبتلا به HIV نیز دارای میزان بالای همبودی بین نشانه هاي شناختی و خلقی می باشند. معلوم شده است که دمانس می تواند خود را در لباس مبدل بصورت افسردگی ماژور همراه با نشانه هایی چون بی حالی، بی تفاوتی، دوري از اجتماع ظاهر کند. علایمی چون بی علاقه گی، فقدان لذت، ضعف تمرکز و کند ذهنی همیشه باید بطور کامل ارزیابی شوند، حتی اگر بیمار تازه در ابتداي دوره بیماري باشد. با توجه به اینکه افسردگی شدید می تواند در بیماران حساس یک شبه دمانس ایجاد کند لذا براحتی امکان دارد که بدون ارزیابی دقیق روانی-عصبی این دو مقوله را با هم اشتباه کرد.

معمولا HIV در دستگاه عصبی مرکزي یافت می شود. ویروس آن تاثیر مستقیم بر ساختارهاي دستگاه عصبی مرکزي دارد که می تواند موجب شروع افسردگی گردد. به نظر می آید که HIV قسمت هاي زیر قشري مغز را اشغال کرده و می تواند باعث از بین رفتن گانگلیون بازال، تالاموس و ساختارهاي تمپورولیمبیک بشود. همینطور باعث از بین رفتن سلول هاي حمایت کننده مانند استروسایت ها می شود. در این موارد جهت شفاف سازي تشخیص، یک معاینه دقیق شناختی و ارزیابی جامع روانپزشکی، کمک می کنند.

منبع: کتاب روانپزشکی و روانشناختی ایدز