آموزش و اطلاع رسانی 

بر اساس آمار جمع آوری شده از دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی، تا تاریخ 1391/1/1 مجموعا 24290 نفر افراد مبتلا به HIV/AIDSدر کشور شناسایی شده اند که90.8 درصد آنان را مردان و 9.2 درصد را زنان تشکیل می­دهند. تاکنون 3455 نفر مبتلا به ایدز شناسایی شده و 4722 نفر از افراد مبتلا فوت کرده اند. 46.4 درصد از مبتلایان به HIVدر زمان ابتلا در گروه سنی 25 تا 34 سال قرار داشته اند که بالاترین نسبت در بین گروه های سنی را به خود اختصاص می دهند.

علل ابتلا به HIVدر بین کل مواردی که از سال 1365 تا کنون در کشور به ثبت رسیده اند به ترتیب، تزریق با وسائل مشترک در مصرف کنندگان مواد (69.6 درصد)، رابطه جنسی (10.5 درصد)، دریافت خون و فراورده های خونی (1 درصد) و انتقال از مادر به کودک (1 درصد) بوده است. راه انتقال در 17.9 درصد از این گروه نامشخص بوده است.

در مقایسه این آمار با مواردی که ابتلا آنان در سال 1390 گزارش شده است، اعتیاد تزریقی 62.5 درصد، برقراری روابط جنسی 21.2 درصد و انتقال مادر مبتلا به کودک 3.9 را تشکیل داده است. 12.4 درصد از موارد شناسایی شده در این سال، راه انتقال نامشخصی داشته اند و هیچ مورد جدید ابتلا از راه خون و فراورده های خونی گزارش نشده است.

 

 

جنس

مبتلا به HIVو ایدز

مبتلا به ایدز

فوت

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

مرد

22064

90.8

3055

88.4

4520

95.7

زن

2226

9.2

400

11.6

202

4.3

جمع

24290

100

3455

100

4722

100

 

 

ایدز چیست:

ایدز(AIDS) مخفف  Acquired Immune Deficiency Syndrome به معنی سندرم نقص ایمنی اکتسابی می‌باشد.

ایدز بیماری است که توسط ویروسی به نام اچ آی وی منتقل می شود . این ویروس به تدریج قدرت دفاعی بدن را ضعیف میکند به طوری که فرد به انواع عفونت ها وسرطان ها مبتلا شده ،در نهایت منجر به مرگ می شود.مرحله نهایی عفونت HIV،بیماری ایدز نامیده می شود.

اچ آی وی :

HIV مخفف Human Immunodeficiency Virus    به معنی “ویروس نقص ایمنی انسان” می‌باشد.  ویروس ، یک ذره زنده خیلی کوچک است که می‌تواند تکثیر و پخش شود اما برای زندگی نیاز به موجود زنده دیگری دارد. وقتی ویروس، سلولی را آلوده کند شروع به تکثیر در داخل آن سلول می‌کند که در نهایت منجر به آسیب آن سلول می‌شود.  این  ویروس پس از ورود به بدن واردسلولهای بدن می شود و سیستم ایمنی را دچار آسیب میکند.

محل زندگی اچ آی وی سلولهای سفید خون است.

 انسان می‌تواند توسط فرد دیگری که به HIVمبتلا است آلوده شود و او نیز می‌تواند بقیه افراد را آلوده کند و بر این اساس HIVمنتشر می‌شود.

به فردی که به HIVآلوده است (+HIVمثبت)  اطلاق می‌شود.

(سیستم ایمنی، گروهی ازسلولها و ارگانها هستند که بدن را در برابر ویروسها و عفونتها محفاظت می‌کنند.)

اچ آی وی چگونه وارد بدن می شود:

  1. تماس جنسی با فرد مبتلا بدون استفاده از کاندوم
  2. استفاده مشترک از وسایل تزریق ویا سایر ابزار تیز و برنده مثل تیغ و سوزن خالکوبی
  3.  انتقال خون و فرآورده های خونی
  4. از مادر مبتلا به نوزاد در طی حاملگی ،زایمان و شیر دهی

 

خون و مایعات حاوی خون ،شیر مادر ، منی ،ترشحات مهبل ،مایعات نخاعی و بافت های بدن قابلیت انتقال ویروس را دارند. اما مدفوع ،ترشحات بینی ،بزاق ، خلط ،عرق ، اشک ، ادرار ،و ترشحات معده اگر چه ممکن است حاوی ویروس باشند اما ثابت نشده بتواند ویروس را منتقل نماید.

شایع ترین راه ابتلا به (اچ آی وی ) در جهان تماس جنسی نامطمئن و در ایران استفاده مشترک از وسایل تزریق در بین مصرف کنندگان مواد مخدر تزریقی است،که متاسفانه این الگو تغییر کرده است و در ایران نیز انتقال از طریق تماس جنسی شایع گشته است.

تزریق مواد مخدر:

  1. تزریق مواد مخدر با سوزن مشترک و یا وسایل تزریق مثل ملاقه و...باعث انتقال اچ ای وی می شود.
  2. تزریق مشترک بین تعداد بیشتری از افراد بیشتر باعث انتقال می گردد .
  3. خون بازی مشترک بیشتر باعث انتقال می شود.

انتقال از مادر به کودک:

زن مبتلا به اچ آی وی از 3 راه ممکن است کودک خود را مبتلا کند:

  1. دوران بارداری
  2. در زمان زایمان
  3. در اثر شیر دهی

بنابراین توصیه می شود زنانی که خود یا شوهرشان دچار رفتار پرخطر بوده اند در صورت بارداری هر چه سریعتر برای مشاوره مراجعه کنند تا از وضعیت ابتلای خود آگاه شوند ،تا بتوان از ابتلای کودک آنها جلوگیری کرد.در صورت در دسترس بودن درمان پیش گیری کننده (پروفلاکسی) و استفاده از داروهای مناسب ،شانس این انتقال بسیار کاهش می یابد.

اگر پزشکان بدانند زنی مبتلا به اچ آی وی است می توانند با تجویز داروهایی از مبتلا شدن کودک تا حد امکان پیشگیری کنند.

انجام سزارین به جای زایمان طبیعی از ابتلای کودک جلوگیری می کند .

مادر مبتلا به اچ آی وی نباید به کودک خود شیر بدهد.

تماس جنسی:

ترشحات جنسی از مایعاتی در بدن هستند که حاوی گلبول سفید می باشند و ویروس در آنجا می تواندزنده باقی بماند .همچنین دستگاه تناسلی زن و مرد حاوی مویرگ های فراوانی است واز مناطق پر خون بدن  محسوب می گردد.

شایع ترین راه آلودگی در دنیا تماس جنسی است .حدود80% موارد آلوده شده به ویروس HIVدر دنیا از طریق روابط جنسی با افراد آلوده مبتلا شده اند . خطر انتقال بیماری از راه تماس های جنسی غیر عادی (مثلا در همجنس بازان) بیشتر است.

 استفاده از محصولات خونی آلوده:

در گذشته بسیاری از افراد از طریق انتقال خون و فرآورده‌های خونی آلوده٬ به HIVمبتلا می‌شدند در حال حاضر در اکثر نقاط جهان خونهای اهدایی، آزمایش می‌شوند و خطری در این زمینه وجود ندارد

ایدز چه تفاوتی با بقیه بیماری ها دارد :

عامل بیماری ایدز شناخته شده و راه های انتقال آن نیز معلوم است. تنها مخزن ایدز انسان است و مخزن دیگر بیماری ها مثل حیوانات ،پرندگان ، آب ، خاک و....در انتقال آن نقشی ندارند.این ویروس بدون انتقال از فرد مبتلا ،نمی تواند در بدن انسان خود به خود تولید شود.

HIVچگونه منتقل می‌شود؟

  • HIV  در خون و ترشحات جنسی فرد مبتلا  و نیز شیر پستان زن آلوده، یافت می‌شود.
  • HIV‌   هنگامی منتقل می‌شود که مقدار کافی از این ترشحات به بدن فردی برسد

 

چه عواملی خطر ابتلا را در تماس جنسی بیشتر میکند:

  1. تماس های جنسی حفاظت نشده، خارج از چارچوب خانواده و تعدد شرکای جنسی
  2. وجود یک بیماری آمیزشی درمان نشده (زخم ،ترشح و یا سوزش دستگاه تناسلی می تواند از علائم آن باشد)

 

آیا لازم است افراد آلوده از سایرین جدا گردند؟

ویروس مولد ایدز از طریق تماس های معمولی مثل دست دادن ،در آغوش کشیدن ،روبوسی کردن، عطسه کردن و سرفه کردن، استفاده از توالت و حمام مشترک ،استفاده از وسایل غذا خوری مشترک ،استفاده از استخر عمومی ونیش حشرات منتقل نمی شود.

از آنجا که HIVدر بدن حشرات قادر به زیست نمی باشد بنابراین بر اثر گزش حشرات مانند : پشه ،فرد به عفونت HIVمبتلا نخواهد شد . پس HIV از طریق نیش حشرات ، یا تماس با حیوانات منتقل نمی گردد. براثر پوشیدن لباس در فروشگاه ها ،لمس دستگیره ، پول یا اشیایی که افراد مبتلا به آن دست بزنند ، عفونتHIV منتقل نمی شود .افراد مبتلا وبیمار نیاز به حمایت و همدلی جامعه دارند.

آنچه ما را در معرض خطر قرار می دهد رفتارهای پر خطر ماست نه زندگی در کنار افراد مبتلا.

چگونه می توانیم از آلودگی به ویروس اچ ای وی جلوگیری کنیم:

  • از بی بند وباری جنسی خودداری کنیم
  • استفاده از کاندوم در روابط جنسی

به یاد داشته باشیم ،کاندوم از مهمترین وسایل پیشگیری از ایدز است.

  • از مواد مخدر وروانگردان محرک مانند اکستاسی (قرصX)و... استفاده نکنیم .زیرا استفاده از این مواد میتواند قدرت تصمیم گیری درست را از ما سلب کند.
  • از سرنگ وسوزن مشترک برای تزریق استفاده نکنیم.

 

پس از ورود ویروس به بدن چه اتفاقی می افتد؟(پیشگیری)

این ویروس ( اچ ای وی ) نوعی از سلولهای دفاعی بدن انسان به نام لنفوسیت هارا مورد حمله قرار داده ودر آنها شروع به تکثیر می کند،بدن هم شروع به ترشح موادی بر علیه ویروس می کند که به انها آنتی بادیگفته می شود .که براساس علائم بالینی وآزمایشگاهی از زمان ورود ویروس به بدن دو دوره کلی وجود دارد:

 

الف – دوره آلودگی:

در این حالت علا رغم اینکه ویروس وارد بدن شده است اما هیچ علامت بالینی مشهود نیست این دوره به طور کلی شامل دو مرحله اساسی است:

1.مرحله پنجره:

در ایندوره ویروس وارد بدن شده اما هیچ علامت بالینی ایجاد نمی کند و هنوز هم سطح آنتی بادی های خون به حدی نرسیده که با تست های آزمایشگاهی قابل اندازه گیری باشد.پس در این دوره فرد هیچ گونه علامت بالینی وآزمایشگاهی قابل تشخیص ندارد .این دوران ممکن است از دو هفته تا 6 هفته ادامه یابد.البته بستگی به دستگاه تشخیصی و همچنین سیستم دفاعی بدن فرد مبتلا به اچ آی وی دارد.

2.مرحله آلودگی:

در این مرحله سطح خونی آنتی بادی ها به حدی رسیده است که قابل اندازه گیری باشد اما فرد هنوز هیچ علامتی ندارد .این دوران ممکن است بین 5 تا 20 سال طول بکشد. به عبارت دیگر آلودگی فرد از نظر آزمایشگاهی قابل تشخیص است اما علائم بالینی ندارد.

ب –دوره بیماری:

کاهش تدریجی نیروی دفاعی و ایمنی سلولی در فرد آلوده باعث می شود تا شخص آلوده در مقابل هر میکروبی که وارد بدنش می گردد نتواند مقاومت نماید وعلائم انواع و اقسام بیماری های عفونی و نادر وسرطان های مختلف را نشان می دهد ،بیماری که در افراد سالم سریعا و بدون هیچ درمانی بهبود می یابند در این افراد ممکن است ماه ها طول کشیده وحتی منجر به مرگ آنان شود

علائم مهم بیماری ایدز عبارتند از:

  1. بزرگ شدن غدد لنفاوی بدن
  2. اسهال وتب بیشتر از یک ماه
  3. کاهش وزن مفرط(بیش از 10% وزن بدن)
  4. تعریق شبانه و خستگی و بی حالی
  5. عفونت های شدید پوستی ویا ریوی
  6. عفونت قارچی دهان (برفک)و...

که به درمانهای عادی پاسخ نمیدهد دراین مرحله درمان بیمار به سختی امکان پذیر است واغلب منجر به مرگ خواهد شد.

از موارد فوق می توان نتیجه گرفت در این مدت طولانی ظاهر فرد ممکن است سالم باشد ولی در واقع بهHIVاست و می تواند بیماری را منتقل نماید.

 

چه مدت طول می‌کشد تا HIVبه ایدز تبدیل شود؟

 بدون درمان دارویی، بطور متوسط طی ۱۰ سال آلودگی به ویروس HIVبه سمت ایدز پیش می‌رود که البته این مدت ۱۰ سال برای فردی است که تغذیه مناسبی دارد. اما فردی که در منطقه فقیرنشین است  و بخوبی تغذیه نمی‌شود ممکن است بسیار سریعتر به سمت ایدز و نهایتاً مرگ پیش برود.

درمان دارویی ضد ویروس می‌تواند مدت زمان بین آلودگی با HIVو شروع ایدز را طولانی تر کند. داروهای جدیدی تولید شده‌اند که با مصرف آنها، فرد آلوده به HIV  می‌تواند مدت زمان طولانی قبل از ایجاد ایدز زندگی کند. اما این دارو‌ها بسیار گران و کمیاب بوده و در بسیاری از کشورهای فقیر در دسترس نیست و آلوده شدگان در این کشورها٬ سریعتر به سمت مرگ پیش می‌روند.

 

ظاهر شخص آلوده به ویروسHIVچگونه می تواند باشد؟

 شخص آلوده به ویروس HIVممکن است تا مدتها سالم به نظر برسد اما می تواند تا ماهها وسالها قبل از ابتلا به بیماری ایدز حامل ویروسHIVباشد .فرد در تمام این مدت می تواند بدون اطلاع از آلودگی خود با انجام رفتارهای پر خطر ،عامل انتقال عفونت به دیگران باشد.

 

از کجا بدانیم که مبتلا شده ایم یا نه؟

ابتلا به ویروس مولد ایدز فقط از طریق آزمایش خون مشخص می شود .اززمانی که ویروس وارد بدن فرد شده تا زمانی که در آزمایش خون مشاهده گردد ممکن است چند ماه طول بکشد.بهتر از قبل از انجام آزمایش با یک مشاور صحبت شود .

اگر از ابتلای خود یا همسر خود به HIVنگران هستیم ،می توانیم به مراکز مشاوره بیماری های رفتاری مراجعه کنیم دراین مراکز علاوه بر آموزش ،مشاوره و ارائه وسایل پیشگیری ،آزمایش HIVبه صورت رایگان با حفظ رازداری انجام شده وافراد مبتلا وبیمار تحت مراقبت و درمان قرار می گیرند.آدرس مراکز مشاوره را از مراکز بهداشتی درمانی منطقه خود سوال کنید.

 

آیا ایدز درمان دارد؟

 در حال حاضر درمان قطعی که ویروس را از بین ببرد وجود ندارد.درمانهای موجود می تواند طول عمر بیمار را افزایش داده کیفیت زندگی را بهتر کند.

 درمان كلیدی اچ آی وی داروهای ضد رتروویروسی است. اچ آی وی یك رتروویروس است كه DNAسلول‌های بدن را فریب می‌دهد تا ویروس كپی و زیاد شوند. داروهای ضد رتروویروس این فرآیند را به تاخیر می اندازند.

هرچند این داروها نمی‌توانند اچ آی وی را علاج كنند ولی سرعت تكثیر آن را در بدن كم می‌كنند و بنابراین می‌توانند تا چندین سال فرد را زنده نگه دارند. در حال حاضر چندین نوع مختلف ضد رتروویروس‌ها وجود دارند:

  • NTRIS(مهاركننده‌های ترانس كریپتاز Transcriptaseمعكوس نوكلئوزید) این دارو از اولین داروهای استفاده شده بود.
  • NNRTIS(مهاركننده‌های ترانس كریپتاز Transcriptaseمعكوس غیر نوكلئوزید).
  • PLS(مهاركننده های پروتئاز).
  • FLS(مهاركننده‌های ورود یا وصل) به تازگی تولید شده‌اند.

این داروها در مراحل مختلف، به چرخه‌ی تكثیر ویروس حمله می‌كنند و هنگامی كه در تركیب با هم تجویز می‌شوند مؤثرترند كه این تركیب (HAART) شناخته می‌شود. در درمان ضد ویروسی با فعالیت بالا وقتی فقط از یك دارو استفاده می‌شود، ممكن است اچ آی وی مقاوم به آن دارو شود. تركیب داروها میزان مقاومت ویروس را كم می‌كند. هنگامی كه سیستم ایمنی آنقدر ضعیف شد كه نتواند از بدن دفاع كند، ضد رتروویروس‌ها لازم می‌شوند.

پزشكان به تعداد CD4(سلول‌هایی كه بر علیه ویروس‌ها و میكروب‌های مضرمی‌جنگند) و مقدار اچ آی وی در خون- بارویروسی- نگاه می‌كنند. هنگامی كه شمارش CD4به پایین‌تر از 200 رسید، ضد رتروویروس‌ها تجویز می شوند. مانند همه‌ی داروها بعضی از افراد دچار عوارض جانبی دارو می‌شوند. داروها باید مرتب و منظم و مطابق دستور مصرف شوند. این مهم است كه بدانیم درمان ضد رتروویروسی نمی‌تواند بیماری را علاج كند، امّا زندگی را طولانی‌تر می‌كند، میزان تخریب سیستم ایمنی را كاهش می‌دهد (كه با شمارشCD4اندازه‌گیری می‌شود) و خطر عفونت‌های فرصت طلب را كاهش می‌دهد. مدت درمان ضدرتروویروسی تا آخر عمر است و نباید قطع شود حتی اگر بار ویروسی كاهش یابد یا فرد احساس كند بهتر شده است. افرادی كه از درمان ضد رتروویروسی استفاده می‌كنند هنوز در خون‌شان آلوده به ویروس هستند و می‌توانند دیگران را مبتلا كنند. درمان‌های تركیبی مؤثرترند. ضد رتروویروس‌ها می‌توانند مقدار ویروس در بدن (بارویروسی) را ثابت یا كم كنند (حتی گاهی به سطوح غیرقابل تشخیص و شناسایی می‌رسانند) و این مسئله به معنای آن نیست كه فرد دیگر اچ آی وی مثبت نیست .

 

با فرد آلوده به ویروسHIVیا مبتلا به بیماری ایدز چگونه باید رفتار شود؟

ایدز هم مثل بقیه بیماری هاست.تبعیض قائل شدن بین مبتلایان به بیماری ایدز و دیگر بیماران کاری ناشایست است.افراد مبتلا به ایدز نیاز به حمایت خانواده،جامعه و همه مردم دارند.

 

چرا HIVخطرناک است؟

اگر سیستم ایمنی بدن به ویروسها حمله می‌کند و آنها را می‌کشد پس مشکل چیست ؟

ویروسهای مختلف به سلولها و بافتهای مختلفی از بدن حمله می‌کنند. برخی ویروسها به پوست، برخی به دستگاه تنفسی و … حمله می‌کنند. چیزی که HIVرا این چنین خطرناک کرده این است که HIVبه خود سیستم ایمنی حمله می‌کند. سیستم ایمنی، گروهی ازسلولها هستند که بدن را در برابر انواع عفونتها محفاظت می‌کند و بدون آنها٬ توانایی بدن برای مبارزه با نواع عفونتها تضعیف می‌شود. لذا وقتی ویروسHIVوارد بدن فردی شود به تدریج قدرت دفاعی بدن وی ضعیف می شود و این فرد در برابر انواع بیماریها و عفونتها حتی آنهایی که در حالت عادی بیماریزا نیستند آسیب پذیر میگردد.

این روند قابل رؤیت نیست و راهی وجود ندارد تا با نگاه کردن به افراد بگوئیم که آیا به HIVمبتلا هستند یا خیر٬  ولی آزمایش خون می‌تواند پس از چند ماه از اولین تماس، ویروس را در خون آشکار کند.

افراد آلوده به HIVممکن است سالها کاملاً سالم بمانند و حتی خودشان ندانند که آلوده هستند.

 

حاملگی و اچ . آی . وی (منبع:  دانشنامه اچ . آی . وی)

اچ . آی . وی از چه راه هایی از فردی به فرد دیگر منتقل می شود؟

  1. تماس جنس محافظت نشده با شخص حامل اچ . آی . وی
  2. از راه خون و فراورده های خونی، استفاده از سرنگ های مشترک بخصوص در میان مصرف کنندگان تزریقی مواد وبه کار بردن ابزار و وسایل آلوده
  3. انتقال از مادر حامل اچ . آی . وی به کودک طی حاملگی، هنگام زایمان ودوران شیردهی روی می دهد.

 

اچ . آی . وی در چه زمانی از بارداری بیشترین احتمال انتقال به جنین را دارد؟

بیشترین احتمال انتقال در دو ماهه ی آخر بارداری است اما خطر انتقال در حین زایمان به مراتب بالاتر است.

 

چه عواملی احتمال انتقال ویروس به جنین را افزایش می دهد؟

تعداد ویروس در خون مادر از عوامل بسیار مهم است و از این رو «تجویز دارو» به منظور کاهش تعداد ویروس یکی از مهمترین راه های پیشگیری از انتقال ویروس است .

 

در صورت استفاده از دارو و اقدامات پیشگیرانه ی دیگر خطر انتقال ویروس از مادر به جنین چقدر است؟

استفاده از داروی موثر به نحوی که تعداد ویروس را به حداقل ممکن برساند خطر انتقال را کاهش می دهد.

 

آیا برای فردی که در مرحله ایدز بوده وتحت درمان دارویی ضدویروسی باردار می شود اقدام خاصی در زمان بارداری لازم است؟

  1. ادامه درمان دارویی تحت نظر پزشک انجام شده و از آن جایی که در مورد بعضی از داروها که استفاده از آنها در حین بارداری مجاز نیست، نیاز به تعویض دارو وجود دارد.
  2. اطمینان از موثر بودن داروها وپایین بودن بار ویروسی در سرم مادر نکته ی مهم دیگری است که باید بدان توجه شود.
  3. اگر فرد تحت درمان با زیدوودین نبوده، بهتر است این داروهای وی اضافه شود.

 

فردی که با اچ . آی . وی زندگی می کند و ضرورت مصرف داروهای ضد اچ . آی . وی را ندارد،باردار شده است. چه اقدامی در طول بارداری برای وی ضروری است؟

به منظور کاهش بار ویروسی و سلامت جنین استفاده از دارو در حین بارداری وی الزامی است،ولی بهتر است که داروها پس از گذشت سه ماهه ی اول بارداری تجویزشوند(لازم به ذکر است که در صورت نیاز فوری مادر به درمان،شروع درمان از ابتدای حاملگی خواهد بود.)

 

آیا تعداد ویروس در سرم فردی که در سوال پیش ذکر شد، تفاوتی در اقدامات درمانی انجام شده ایجاد می کند؟

بلی، در صورتی که بار ویروسی بالا باشد (بالاتر از1000 کپی در میلی لیتر) تجویز سه داروی همزمان الزامی است و در صورتی که بار ویروسی پایین باشد (پایین تر از1000 کپی در میلی لیتر) می توان از شروع درمان پاسخ درمانی مناسبی نداشته باشیم انجام آزمایش حساسیت دارویی الزامی است.

 

برای فرد حامل اچ . آی . وی چه اقداماتی در هنگام زایمان و پس از زایمان ضروری است؟

  1. انجام سزارین در هفته 38 بارداری خصوصا در صورتی که بار ویروسی در هفته 36 حاملگی بالاتر از1000 کپی در میلی لیتر بوده و یا تعداد آن معلوم نباشد و یا اینکه فرد مراقبت های لازم دوران بارداری را دریافت نکرده باشد.
  2. تجویز زیدوودین در 12 ساعت اول تولد به مدت 6 هفته هر 6 ساعت برای نوزاد.

 

خانمی حامل اچ . آی . وی بوده ولی دارویی در حین بارداری دریافت نکرده است و در حال حاضر جهت زایمان مراجعه نموده، انجام چه اقداماتی برای وی ضروری است؟

  1. انجام سزارین
  2. تجویز زیدوودین وریدی سه ساعت قبل از عمل جراحی تا انجام زایمان
  3. تجویز زیدوودین در 12 ساعت اول تولد به مدت 6 هفته هر 6 ساعت برای نوزاد

 

کدام یک از داروهای ضد ویروسی بیشترین تاثیر را در کاهش انتقال ویروس دارد؟

زیدوودین، به همین علت تجویز آن در هنگام استفاده از داروهای ضد ویروسی توصیه می شود.

چه اقدامی برای نوزاد متولد شده از مادری که با اچ . آی . وی زندگی می کند، الزامی است ؟

  1. تجویز زیدوودین 6 تا 12 ساعت پس از تولد به مدت 6 هفته هر 6 ساعت
  2. انجام آزمایش اختصاصیPCR در 14روز اول تولد، 1 تا 2 ماه پس از تولد و3 تا 6 ماه پس از تولد
  3. انجام آزمایش خون و پایش آن جهت بررسی کم خونی ناشی از زیدوودین

 

آیا شیردهی توسط مادری که با اچ . آی . وی زندگی می کند،برای کودک مشکلی ایجادمی کند؟

با توجه به اینکه احتمال انتقال از طریق شیر مادر وجود دارد، در صورت امکان شیر دهی انجام نشود (شیر کمکی رایگان توسط مراکز بهداشتی در اختیار وی قرار می گیرد.)

آیا در مورد مراقبت های دوران بارداری تفاوتی بین مادر که با اچ . آی . وی زندگی می کند و دیگران وجود دارد؟

خیر، اما با توجه به عوارض دارویی ونیاز به کنترل پاسخ به درمان، کنترل های دوره ای بیشتری مورد نیاز بوده و صورت ایجاد عوارض دارویی از قبیل افزایش قند یا چربی خون نیاز به رعایت رژیم غذایی خاص با نظر پزشک وجود دارد.

 

ايدز چه تفاوتي با بقيه‌ي بيماري‌ها دارد؟

عامل ايدز شناخته شده و راه هاي انتقال آن نيز معلوم است. تنها مخزن ويروس عامل ايدز انسان است و مخزن ديگر بيماري ها (مثل حيوانات، پرندگان، آب، خاك و...) در انتقال آن نقشي ندارند. با اين اوصاف اين بيماري بايد به راحتي قابل كنترل باشد اما تاكنون به دلايل زير كنترل نشده است:

  1.  راه هاي انتقال اين بيماري، آن را جزء بيماري هاي رفتاري طبقه بندي مي‌نمايد و چون تغيير رفتار مشكل است كنترل اين بيماري نيز مشكل مي‌باشد.
  2.  رفتارهاي فوق جزء رفتارهاي خصوصي انسان هاست. بنابراين صحبت راجع به آنها مشكل است و به راحتي انجام نمي‌شود، بنابراين اختلالات رفتاري فوق به راحتي قابل درمان نيست.
  3.  زماني كه ايدز شناسايي شد، به دليل راه هاي خاص انتقال و نيز مرگ و مير شديد ناشي از آن، به عنوان يك بيماري مهلك و يك ننگ اجتماعي شناخته شد.
  4.  ايدز داراي دوره نهفته‌ي طولاني است. در اين دوره، بيماري علامتي ندارد تا به وسيله‌ي آن شناخته شود و حتي فرد مبتلا هم ممكن است نداند كه به اين بيماري مبتلا است؛ پس در اين دوره‌ي طولاني مي‌تواند بيماري را به ديگران منتقل نمايد.

اين ويروس در خون، شیر و ترشحات جنسي مرد و زن مبتلا وجود دارد و هنگامي به فرد ديگري منتقل مي‌شود كه اين ترشحات به مقدار كافي به بدن فرد سالم برسد.

راه هاي انتقال آن رابطه‌ي جنسي محافظت نشده، تماس بدون محافظ با خون فرد آلوده، سرايت از مادر به كودك در دوران جنيني، زايمان و يا در هنگام شيردهي، استفاده از محصولات خوني يا بافت آلوده و تزريق آلوده مي باشد. همه‌ي اين موارد وقتي باعث بيماري مي‌شوند كه ‌يك طرف رابطه مبتلا به ويروس باشد در غير اين صورت اين ويروس به تنهايي در اثر اين رفتارهاي پرمخاطره توليد نمي‌گردد. اين ويروس بدون انتقال از فرد آلوده، نمي‌تواند خود به خود در بدن انسان توليد شود.

آشنایی با هپاتیت های ویروسی

کبد که به آن جگر سیاه هم گفته می‌شود از مهم‌ترین اعضاء داخلی بدن است که در سمت راست شکم و در زیر دنده ها قرار گرفته است. در واقع دنده ها از کبد شما محافظت میکنند. کبد مانند یک کارخانه شیمیایی بزرگ عمل می‌کند و بیش از ۵۰۰ عمل مختلف انجام می دهد. مواد مغذی بدن را انبار و تامین می‌کند، با عفونت‌ها می‌جنگد و خون را تصفیه می‌کند. کبد عضو بسیار توانایی است. می‌تواند صدمات را جبران کند و خود را بازسازی نماید. گفته می‌شود باقی ماندن بخش کمی از کل کبد برای ادامه حیات کافیست ولی با خارج کردن کبد، آدم در عرض یکروز می‌میرد. کبد ممکن است دچار بیماری های گوناگونی شود که هپاتیت یکی از آنهاست.

هپاتیت

هپاتیت به معنای ورم کبد می باشد. وقتی کبد ورم کند، وظایف خود را به سختی انجام می دهد. هپاتیت علتهای مختلفی مانند بیماری های مادرزادی، داروها، مشروب‌های الکلی، سم‌ها و برخی میکروب‌ها از جمله ویروس‌های هپاتیت بی و سی دارد. ویروس‌های هپاتیت بی و هپاتیت سی مهم‌ترین عوامل عفونت کبد در دنیا هستند. تاکنون 5 نوع ویروس هپاتیت شناسایی شده اند که شامل A, B, C, D, E هستند و پیش بینی می شود که دو نوع عامل ویروسی دیگر یعنی H-F نیز در آینده شناسایی می شود.

نشانه های بیماری هپاتیت چیست؟

ممکن است برخی از بیماران هیچ نشانه‌ای از بیماری نداشته باشند و به ظاهر کاملا سالم باشند ولی عفونت را بتوان از طریق آزمایش خون پیدا کرد. در بقیه افراد ممکن است نشانه های زیر در طی چند هفته دیده شود: تب، احساس کسالت و خستگی، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، درد شکم، مدفوع کمرنگ و یا ادرار پر رنگ، درد مفاصل و یرقان (زردی بخش سفید چشم و پوست)

 البته این نشانه‌ها همیشه به معنی وجود هپاتیت نیست. برای مثال ممکن است شما احساس کسالت به مراه تب داشته باشید که به دلیل یک سرماخوردگی ساده باشد.

ویروس هپاتیت A

این بیماری بسیار شایع است. در کشورهای درحال توسعه که تجمع اعضای خانواده زیاد است یا در خانواده‌هایی که فقیر هستند و چند خانواده در یک خانه زندگی می کنند معمولا ابتلاء خیلی سریع بین افراد خانواده ایجاد می‌شود. در این کشورها کسانی که به سن سی و پنج سالگی رسیده اند قریب به اتفاق آن‌ها این بیماری را گرفته اند و خودبخود در برابر این بیماری ایمن شده اند. وقتی شما یک بار در زندگی تان این نوع هپاتیت را بگیرید دیگر آنرا نمی گیرید. راه انتقال عمده ی آن مدفوعی دهانی است یعنی بیشتر ویروس در هفته ی اول با مدفوع دفع می‌شود و از خوردن آب و موادغذایی آلوده به دیگران سرایت می‌کند.

در فصل تابستان مردم باید از خوردن غذا و سالاد در رستوران های غیر مطمئن خودداری کنند. اگر کارگرانی که آب میوه یا سالاد تهیه می کنند بعد از توالت دستهایشان را با آب و صابون نشویند و خودشان در ابتدای ابتلا به این بیماری باشند، ممکن است که دیگران را هم مبتلا کنند.

این بیماری بیشتر بچه ها را گرفتار می کند چون آسیب پذیر هستند و قبلا بیماری را نگرفته اند. از زمانی که فرد ویروس را می خورد تا اولین علامت بیماری ایجاد می‌شود پانزده روز طول می کشد. وجه مشخصه ی آن برای مادران این است که بچه در خانه هیچی نمی خورد یعنی بی اشتهایی کامل دارد. گاهی لازم است که آن‌ها را بستری کنند. گاهی با یرقان است یعنی سفیدی چشم شروع به زرد شدن می کند، ادرار پر رنگ و مدفوع کم رنگ می‌شود و بچه استفراغ و دل درد دارد و بی اشتهاست. اگر در این مرحله به پزشک مراجعه کنند و آزمایش خون بدهند پزشک تشخیص بیماری هپاتیت ویروسی را می دهد. کل دروه ی بیماری چهار تا شش هفته است و بعد خوبخود بهبودی پیدا می کند.

این بیماری مزمن نمی‌شود و عارضه ای را هم برجا نمی گذارد. این بیماری احیتاج به آنتی بیوتیک ندارد و پزشکان سعی می کنند که اصلا دارو ندهند. گاهی اگر کسی در خانواده این بیماری را بگیرد به بچه های دیگر خانواده گاماگولوبین تزری می‌کنن تا دفاع بدن آن‌ها را بالا برود که هپاتیت آ نگیرند. البته با این کار ایمنی موت است و بعدها ممکن است آن‌ها هم مبتلا شوند

ویروس هپاتیت B

هپاتیت بی یک بیماری کبدی واگیردار است که در نتیجه عفونت با ویروس هپاتیت بی ایجاد می‌شود. در واقع کبد محل زندگی و تکثیر این ویروس است. معمولاً موارد حاد عفونت با هپاتیت بی، سیر خود محدود شونده ای دارد ولی ۱ تا ۲ درصد از موارد حاد به شکل هپاتیت برق آسا تبدیل می گردد كه در نیمی از افراد منجر به مرگ بیمار می گردد. در بیشتر افراد بدن می‌تواند با ویروس بجنگد وآنرا از بین ببرد. در یک نفر از هر ده بیمار ممکن است این اتفاق نیفتد.

به چه کسی ناقل هپاتیت بی می‌گوییم؟

اگر کسی بعد از ۶ ماه از بدنش پاک نشود ناقل محسوب می‌شود. ویروس هپاتیت ب ممکن است از بعضی از افراد ناقل به دیگران سرایت کند.

بیماری مزمن هپاتیت بی چگونه است؟

در برخی افراد ناقل هپاتیت بی ممکن است بیماری و تخریب بافت کبد به شکل آهسته ادامه پیدا کند که به آن بیماری مزمی می‌گویند. در بیشتر بیماران مزمن هیچ نشانه‌ای دیده نمیشود و حتی خود بیمار هم اطلاعی ندارد. صدمه به کبد در طول زمان (گاهی تا ۳۰ سال) بی سروصدا اتفاق می‌افتد و به تدریج نشانه‌هایی مانند زردی، ورم بدن و مشکلات گوارشی از خود نشان می‌دهد. در این مرحله از هر چهار بیمار یک نفر دچار مشکلاتی از قبیل نارسایی کبد، شمعی‌شدن کبد و سرطان کبد می‌شود.

هپاتیت ب مزمن در چه کسانی دیده می‌شود؟

سن بیمار رابطه معكوس با میزان مزمن شدن بیماری دارد. میزان پیشرفت بیماری از عفونت حاد هپاتیت ب به عفونت مزمن در عفونت های دوره نوزادی در حدود ۹۰ درصد می باشد و این میزان در سن یک تا پنج سالگی به ۲۰ تا ۵۰ درصد می‌رسد.

نمودار روند بیماری هپاتیت بی

آیا می‌شود از بیماری هپاتیت بی پیشگیری کرد؟

بلی. با زدن واکسن و ایمن سازی علیه هپاتیت بی در سه نوبت که در عرض شش ماه انجام می‌شود. به خاطر داشته باشید که با تزریق واکسن، مشکلی برای شما به وجود نمی‌آید و همچنین واکسن زدن برای مادران باردار و جنین هیچ خطری ندارد. اگر به هپاتیت بی مبتلا شده اید، خانواده خود را برای انجام آزمایش و تزریق واکسن تشویق کنید.

برنامه واکسیناسیون کشوری هپاتیت ب: به طور کلی دوره کامل واکسن هپاتیت ب شامل سه نوبت است:

الف) کودکان: بدو تولد، ۲ ماهگی و ۶ ماهگی.

ب) گروه های پرخطر: بدو مراجعه، یک ماه بعد از نوبت اول و شش ماه بعد از نوبت اول.

در حال حاضر واکسیناسیون هپاتیت ب برای همه افراد جامعه ضروری نیست و استفاده از این واکسن علاوه بر نوزادان، در گروه های زیر توصیه می شود:

  1. پرسنل بهداشتی و درمانی (پزشکان، پرستاران و کارکنان آزمایشگاه ها)

  2. بیماران دیالیزی و تالاسمی

  3. اعضای خانواده بیمار هپاتیت ب

  4. آتش نشان ها، زندانبانان، رفتگران

  5. معتادان تزریقی و خانواده های آن‌ها

آیا بیماری هپاتیت بی درمان دارد؟

در حال حاضر درمانهای جدیدی وجود دارند که می‌توانند سلامت بیماران را بهبود بخشند و عوارض هپاتیت بی را به تاخیر بیندازند. بهتر است با پزشک متخصص درمان هپاتیت مشورت کنید.

ویروس هپاتیت C

هپاتیت سی یک بیماری واگیردار کبد است که در نتیجه عفونت ویروس هپاتیت سی ایجاد می‌شود. در ابتدا بیماری بصورت «حاد» ایجاد می‌شود و می‌تواند از احساس خفیف کسالت و بدون هیچ نشانه خاصی تا حالتی بسیار شدید متفاوت باشد. بیشتر افرادی که به هپاتیت سی مبتلا می شوند ویروس را تا آخر عمر به همراه خود دارند. بسیاری از افراد دچار ویروس، از بیماری خود بی اطلاع هستند و احساس بیماری نمی کنند، اما اکثرا دچار صدمه کبدی، هپاتیت مزمن، اختلالات کبدی و سرطان کبد می شوند.

در کشور ما احتمالاً ۲۰۰ تا سیصد هزار نفر مبتلا به این ویروس می‌باشند. بیشترین گروه پرخطر در ایران معتادان تزریقی هستند و بیشترین روش انتقال از طریق استفاده از سرنگ مشترک در معتادان تزریقی است.

آیا این بیماری قابل درمان است؟

برای بسیاری از بیماران مبتلا به هپاتیت سی، درمانهای دارویی موفقیت آمیز بوده است و دیگر ویروسی در خون دیده نشده است. یادتان باشد بعد از اتمام درمان برای آزمایش‌های پیگیری منظم حتماً با پزشک در تماس باشید.

درمان بیماری هپاتیت سی چگونه است؟

درمانهای ضد ویروسی بمدت ۶ تا ۱۲ ماه توسط پزشک تجویز میگردد. باید توجه نمود که این درمان‌ها ممکن است برخی اثرات ناخواسته داشته باشد. این عوارض می‌تواند علائمی شبیه سرماخوردگی ایجاد کند و یا بصورت افسردگی، کاهش وزن، کم خونی و بیخوابی بوجود آید. در برخی از موارد ممکن است باعث کاهش فعالیتهای روزانه شود. به خاطر داشته باشید بدون مشورت با پزشک هرگز درمان را قطع نکنید. می‌توان این اثرات ناخواسته را کاهش داد.

آیا بیماری هپاتیت سی قابل پیشگیری است؟ با تمام تلاشها این بیماری هنوز واکسنی ندارد

راه های انتقال و عدم انتقال هپاتیت B و C

هپاتیت ب و ث از چه راه‌هایی واگیری دارند؟

1- خون: این ویروس‌ها در ذرات بسیار ریز خون حتی در خون خشک شده برای چندین روز می‌توانند باقی بماند. در صورت تماس با این ذرات عفونی ممکن است ویروس منتقل شود. در طی تزریقات، جراحی یا خالکوبی با لوازم ضدعفونی نشده و مشترک نیز انتقال ویروس دیده می‌شود.

2- تزریق مواد: اگر لوازم تزریق مواد با دیگران به اشتراک گذاشته شود، ویروس می‌تواند انتقال یابد.

3- آمیزش جنسی: ویروس‌ هپاتیت بی به راحتی می‌تواند از طریق رابطه جنسی بین دو نفر منتقل شود. ویروس هپاتیت سی هم البته با احتمال کمتری ممکن است از این راه واگیری کند. این واگیری به خصوص در کسانی که با چند نفر آمیزش دارند، دیده می‌شود.

ویروس هپاتیت بی از راه مادر باردار به جنین هم منتقل می‌شود. در حالی که ویروس هپاتیت سی چنین نیست.

هپاتیت بی و هپاتیت سی از چه راه‌هایی منتقل نمیشود؟

  • دست دادن، بغل کردن و روبوسی

  • سرفه و عطسه

  • استفاده مشترک از ظروف غذا

  • آب و یا غذا

  • احتیاط: کودکان خردسال ممکن است از راه قاشق و چنگال به هپاتیت ب مبتلا شوند

  • چه کسانی در معرض خطر هپاتیت ویروسی هستند؟

  • چه کسانی در معرض خطر هپاتیت ویروسی هستند؟

    • کسانیکه مواد مخدر تزریق می‌کنند. بخصوص اگر وسایل تزریق مانند سرنگ و سوزن و سایر لوازم تزریق را با دیگران شریک شوند.

    • افرادی که با چند نفر آمیزش جنسی دارند؛ یعنی به یک شریک جنسی پایبند و متعهد نیستند.

    • مردانی که با مرد دیگری آمیزش جنسی داشته اند.

    • افرادی که مبتلا به بیماریهای آمیزشی مانند ایدز و یا سوزاک شده‌اند.

    • افرادی که به دلیل نارسایی کلیه دیالیز می‌شوند.

    • افرادی که خالکوبی یا سوراخ کردن گوش یابنی برای زیبایی انجام می‌دهند.

    ,