اختلالات اضطرابی ممکن است هر زمانی از دوره بیماري اچ آي وي اتفاق افتد و بیشتر احتمال دارد که  افراد در مراحل حساس پیشرفت بیماري تظاهر پیدا کنند. بیشتر افراد مبتلا به اچ آي وي، به تنش هاي زندگی در دوره بیماري به طور مناسبی پاسخ می دهند و قادرند اثر اضطراب وابسته به بیماري را در کارکرد روزانه و کیفیت زندگی شان محدود کنند. آنها با مشکلات پزشکی، تغییرات شغل، بحث و جدل هاي خانوادگی، دشواري هاي ارتباطی، مشکلات مالی، و ابهام در رابطه با فرایند بیماري سازش پیدا می کنند. در این شرایط، اضطراب اغلب به عنوان یک پاسخ روانشناختی بهنجار به تنش در نظر گرفته می شود.

براي بعضی از بیماران، اضطراب شدید و دیرپاست و به طور چشمگیري به توانایی اجرایی فرد آسیب می رساند و به عنوان یک اختلال تشخیص داده می شود. در آمریکا، نرخ شیوع اختلال هاي اضطرابی در میان بیماران مبتلا به اچ آي وي، از ٥ تا ٤٠ درصد است. این تخمین به دو دلیل بسیار زیاد نوسان دارد: اضطراب اغلب بخشی از نشانه هاي اختلال هاي خلقی همزمان و اختلال هاي مصرف مواد روانگردان می باشد. داده ها در مورد شیوع اغلب از مطالعات گذشته نگر و مقطعی برآمده که مشخص نکرده اند آیا اضطراب از قبل بوده و یا به دنبال اچ آي وي بروز کرده است.

علی رغم این محدوده گسترده در برآورد شیوع، یک الگو در ٥ سال اخیر ظهور پیدا کرده است. بر طبق چندین مطالعه اي که اخیر اً انجام شده است، شیوع نقطه اي اختلال هاي اضطرابی در بیماران اچ آي وي مثبت تفاوت معناداري با شیوع نقطه اي اختلالات اضطرابی در گروه هاي همسان اچ آي وي منفی ندارد. اگر چه میزان شیوع اختلال هاي اضطرابی در طول زندگی در جمعیت بالینی بیماران اچ آي وي در مقایسه با کل جمعیت عمومی بالاتر است.

بیماران مبتلا به اچ آي وي، مانند دیگر بیماران داراي مشکلات پزشکی مزمن، ممکن است طیف کاملی از اختلالات اضطرابی را آنچنان که توسط DSM تعریف شده است تجربه کنند شامل:

• اختلال اضطرابی ناشی از مشکلات پزشکی عمومی

• اختلال سازگاري به همراه خلق مضطرب

• اختلال اضطرابی فراگیر

• اختلال اضطرابی وابسته به مواد (اختلال اضطرابی که به واسطه مصرف مواد ایجاد می شود).

• اختلال هراس با یا بدون هراس از مکان هاي باز

• فوبی اجتماعی و خاص

• اختلال وسواسی فکري - عملی

• اختلال استرس پس از سانحه

به دلیل اینکه درمان هر یک از اختلالات متفاوت است، تشخیص صحیح و دقیق بسیار مهم است. درمان موفقیت آمیز وابسته به یک ارزیابی کامل از نشانه هاي موجود در بیمار، سبک سازگاري ترجیحی، و خزانه مهارت هاي سازشی او است. مانند بسیاري دیگر از مشکلات روانپزشکی، خیلی اوقات درمان اختلال هاي اضطرابی هم مداخلات روان درمانی و هم پزشکی را شامل می شود.

مطالعه موردي: اضطراب در واکنش اچ آي وي

جیمز، یک مرد ٣٨ ساله آفریقایی-آمریکایی دگرجنس گرا است، ٥ سال پیش عفونت اچ آي وي در تشخیص داده شد. در طی ٢ سال گذشته، پیشرفت بیماري او به طور گسترده اي با رژیم استاوودین، لامیوودین و نویراپین تحت کنترل قرار گرفته است. آزمایش اخیر او، ٣٥٠  عدد در میلی متر مکعب حاکی از شمارش سلول CD٤ با یک بار ویروسی غیرقابل تشخیص بوده است. بجز عفونت اچ آي وي در سابقه ي پزشکی گذشته او نکته خاصی وجود ندارد.

جیمز تصمیم دارد رابطه جدیدي ایجاد کند که کاملا براي او تنش زاست. او نگران است از اینکه چطور و چه هنگام وضعیت بیماري اچ آي وي خود را فاش کند. او می گوید هنگامی که نزدیکی جنسی را آغاز می کند خیلی مضطرب می شود و قادر به حفظ نعوظ خود نیست. پزشک او معتقد است اختلال نعوظ او بی ارتباط با مشکلات پزشکی و دارویی اش است. و او را براي مشاوره روانپزشکی ارجاع داده است.

اگرچه جیمز از اضطراب شکایت می کند، ولی نشانه هاي کلی بالینی اش، ملاك هاي تشخیص اختلال اضطرابی خاص را تأمین نمی کند. روانپزشک تشخیص اختلال نعوظی را براي جیمز می دهد و روان درمانی حمایتی کوتاه مدت و رفتاردرمانی را پیشنهاد می دهد. در فرآیند درمان، جیمز شیوه هاي مناسبی را براي فاش کردن وضعیت بیماري خود به شرکاي جنسی اش آموخت و اینکه در ارتباطات جنسی کمتر روي عملکرد اجرایی تمرکز کند. در نتیجه به دنبال خود انتقادي کمتر و ارتباطات بازتر، اضطراب و اختلال نعوظی او کاهش یافت.

منبع: کتاب روانپزشکی و روانشناسی ایدز