احتمالا در سایت ها و شبکه های اجتماعی مختلف خبری مبنی بر جلوگیری از ایدز با مصرف قرص های PEP، دیده یا شنیده اید. این خبر با متن ذیل، در حال گسترش است و اطلاعات نادرستی را در مورد شیوه مصرف این قرص ها انتشار می دهد.
"فقط تا ۷۲ ساعت بعد از رفتار پرخطر! وقت دارین برای جلوگیری از AIDS مصرف قرص PEP رو شروع کنین. بسته به تجویز، روزی یکی دو قرص به مدت ۲۸ روز!"
وبسایت مرکز ملی پیشگیری از ایدز ایران به عنوان مرجع رسمی اطلاع رسانی ایدز در کشور خود را موظف می داند جهت روشن شدن موضوع فوق و آگاهی مردم در این مورد به توضیحاتی در مورد شیوه صحیح استفاده از قرص های پیشگیری پس از مواجهه بپردازد:
پیشگیری پس از مواجهه چیست و چگونه انجام می‌شود؟
اگر کسی به طور ناخواسته با اچ‌آی‌وی مواجهه پیدا کند، برای مثال پرستاری که مطمئن باشیم سوزن آلوده به اچ‌آی‌وی به دستش فرو رفته، پس از مشاوره مناسب می‌تواند با مصرف داروهای ضد اچ‌آی‌وی به مدت ۴ هفته، خطر سرایت اچ‌آی‌وی را (که در حالت گفته شده ۳ در هزار است) ۱۰۰ بار کمتر کند (یعنی به ۳ در صد هزار برسد).
برای این کار معمولا ترکیبی از دو داروی ضد اچ‌آی‌وی به شکل قرصهای جداگانه یا قرص ترکیبی تجویز می‌شود و باید حتما پیش از ۷۲ ساعت از مواجهه به ویروس شروع شوند. البته برآورد دقیق خطر در هنگام مشاوره لازم است چون گاهی افراد به دلیل وسواس فکری تصور می‌کنند ویروس وارد بدنشان شده در حالی که وقتی مشاوره انجام شود می‌بینیم که در موقعیتی که شرح میدهند امکان ورود اچ‌آی‌وی به بدنشان نبوده است.
طبعا چنین درمانی جایگزین دیگر روش‌های پیشگیری نیست. برای مثال کسی که با رضایت و قصد خود آمیزش جنسی دارد و کاندوم استفاده نمی‌کند، نمی‌تواند برای هر بار آمیزش خود بخواهد که چنین دارویی برایش تجویز شود. به هر حال این داروها هم عوارض مختلفی دارند (از عوارض ساده مثل سردرد، سرگیجه، تهوع و اسهال گرفته تا عوارض جدی مانند نارسایی کلیوی، کبدی یا آثار عصبی و مرگ) و هم اگر پیش از موعد قطع شوند اثر بخش نبوده و گاهی موجب مقاومت ویروس به دارو و افزایش مشکلات فرد مبتلا خواهند بود.
در برخی مناطق دورافتاده دنیا که ممکن است افراد دسترسی به مشاوره نداشته باشند گاهی برای از دست ندادن فرصت طلایی ۷۲ ساعته در مراکز بهداشتی به آنها چند قرص برای ۳ روز اول میدهند تا خودشان را به مراکز معتبر مشاوره و آزمایش برسانند، اما اگر در طی مشاوره مشخص شود خطر سرایت ناچیز بوده دارو قطع می شود تا فرد دچار عوارض آن نشود.
مهمترین موارد تجویز این دارو عبارتند از: پزشکان و پرستارانی که به طور اتفاقی سوزن آغشته به اچ‌آی‌وی به بدنشان فرو رفته یا کسانی که یک مرد اچ‌آی‌وی مثبت که تحت درمان نیست، به آنها تجاوز کرده است. سایر مواجهات معمولا به تجویز داروی پیشگیرانه منتهی نمی شود و فقط وضعیت فرد را با آزمایش پیگیری می‌کنند. خوردن خودسرانه این داروها به دلایلی که گفته شد کار درستی نیست و این داروها فقط در مراکز مشاوره بیماریهای رفتاری و زیر نظر پزشک باید مصرف شوند. بنابراین به تبلیغات و شایعات در این باره توجه نکنید.
منبع: مرکز ملی پیشگیری از ایدز ایران