افراد مبتلا به HIV اغلب از درد و رنج کشیدن هراس دارند، با این وجود درد آنها در محیط بیمارستان اغلب بطور ناقص شناخته، ارزیابی، و درمان می شود. بسیاری از پزشکان بطور کافی براي درمان درد آموزش ندیده اند، و باورهای غلط در مورد اعتباد اکثر اوقات منجر به درمان نامطلوب درد در بخش هاي داخلی می شود. مساله درمان درد اغلب در بیمارانی که همزمان دچار سوء مصرف مواد یا اختلال شخصیت هستند پیچیده تر می شود.

هر گونه گزارشی از درد را باید جدي تلقی کرده و آن را ارزیابی کرد. به افرادي که در برقراری ارتباط با درمانگران مشکل دارند باید توجه خاصی کرد، این افراد شامل بیمارانی می شوند که به زبان دیگري صحبت می کنند، زمینه هاي فرهنگی متفاوتی دارند، یا تاخیر در رشد، اختلال در قوه شناخت، یا اختلال شدید عاطفی دارند.

ارزیابی کامل درد می بایست شامل موارد زیر شود:

• سابقه دقیقی از درد بیمار

• معاینه فیزیکی

• ارزیابی روانشناختی

• ویژگی های درد از قبیل کیفیت، محل شدت، مدت

• عوامل تسکین دهنده یا تشدید کننده

همچنین درمانگران باید پاسخ ها و تجربه هاي گذشته بیمار نسبت به داروهای تسکین دهنده درد از جمله پاسخ های مثبت و منفی و تجربه عوارض جانبی را در نظر بگیرند. از آنجایی که درد می تواند با حالت های روانی مانند اضطراب، افسردگی، و عصبانیت بیشتر شود، وجود هر یک از این حالت ها را باید در طول ارزیابی در نظر گرفت. هنگام طرح یک برنامه درمانی، باید هر گونه تلاشی براي تمایز بین درد مزمن و حاد، و درد واقعی و درد نوروپاتیک انجام شود.

پلکان داروي مسکن سازمان بهداشت جهانی براي درمان درد سرطان را می توان براي درمان درد بیماران مبتلا به HIV مورد استفاده قرار داد.

• براي دردهای خفیف تا متوسط، داروهای غیر مخدر مانند اسید استیل سالسیلیک (ASA) استامینوفن یا NSAIDها

• براي دردهای متوسط تا شدید، داروهای غیر مخدر را می توان با دوز پایین فرآورده های مخدر مانند کدیین، اکسی کدون، یا هیدروکدون ترکیب کرد

• براي دردهای شدید باید فرآورده های ضد درد مخدر با قدرت بالا مانند مورفین، هیدرومورفون، اکسی کدون، متادون، یا فنتانیل را به داروهای غیرمخدر افزود

دردهاي مزمن می بایست با آزادسازی طولانی مدت انواع داروهای تسکین دهنده درد درمان شوند، در حالی که دردهای متناوب یا دردهای غیرمنتظره کوتاه مدت را می توان با فرآورده های دارای کوتاه اثر درمان کرد. در برخی محیط ها، بی دردی کنترل شده توسط بیمار (PCA) متداول شده است. بسیاري احساس مورد تداخل بالقوه بین داروهاي ضد رترو ویروسی و داروهاي تسکین دهنده به بخش 3 (کتاب روانپزشکی و روانشناسی ایدز) در خصوص درمان دارویی مراجعه کنید.

داروهای آرامبخش کمکی مانند داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، آنتی هستامین ها، بنزودیازپین ها، استروییدها، محرك ها، و داروهای ضد تشنج می توانند اثر داروهای تسکین دهنده مخدر یا غیرمخدر را تقویت کنند، در مواقع معینی فعالیت ضد درد مستقلی داشته باشند، یا عوارض جانبی را خنثی کنند. نوروپاتی های محیطی در بیماران مبتلا به HIV معمول هستند و می توانند به داروهاي ضد افسردگی و ضد تشنج پاسخ مثبت دهند. با این حال، براي درمان درد، داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای را باید با دوزهای بسیار پایین تري نسبت به دوز کاربردی در درمان افسردگی تجویز کرد. بطور مثال، آمی تریپتیلین، ایمی پرامین، نورتریپتیلین، یا دزیپرامین را اغلب می توان با دوز 10 تا 25 میلی گرم در هنگام خواب شروع کرد و سپس آهسته آن را افزایش داد تا جایی که قابل تحمل باشد. مصرف گاباپنتین، توپیرامات، و کاربامازپین را می توان با دوزی پایین تر از دوزهایی که برای درمان تشنج یا اختلالات خلق مصرف می شود آغاز کرد.

هنگامی که درمانگران درمان درد بیماران مبتلا به HIV را شروع می کنند، می بایست اهداف روشنی داشته باشند و استفاده از مقیاس های درجه بندي درد جهت افزایش اثربخشی یک مداخله را مد نظر قرار دهند. هنگام درمان بیماران معتاد به مواد یا دچار اختلال سوء مصرف مواد، بسیاري از درمانگران استفاده از یک قرارداد درمانی را سودمند می یابند، قراردادی که شیوه هاي سالم تجویز مواد مخدر را مشخص کرده و اطمینان می دهد که بیماران در خصوص رفتارهایی که ممکن است منجر به کم شدن یا خاتمه درمان درد شوند آگاهی دارند (مثلا استفاده از هر گونه ماده مخدر غیرقانونی، تقسیم یا فروش داروها، از دست دادن داروها بطور مکرر، استفاده از چند پزشک تجویزگر، حضور کمرنگ در ملاقات هاي پیگیري منظم). وقتی که درمان درد بیمار به علل نامشخص، درد بی امان، و دردی که نیاز به رویکردهای با تکنولوژی بالا دارد پیچیده می شود (مثلا، بی دردی کنترل شده توسط بیمار، تجویز داخل نخاعی، یا مداخلات جراحی)، درمانگران می بایست بیمار را به یک متخصص درد ارجاع دهند.

نتیجه گیری

روانپزشک در هر دو نقش مشاور درمانی و رابط می تواند تاثیر زیادي بر کیفیت مراقبت ارایه شده به بیماران بستری مبتلا به اچ آی وی بگذارد. در حقیقت، روانپزشک بعنوان رابطی بین بیمار و تیم پزشکی برای بهبود کیفیت مراقبت و بیشینه کردن مزایاي یک رویکرد چند رشته ای نقشی اساسی بر عهده دارد. پزشکان دارای آموزش روانپزشکی اغلب ارتباط نادرست بین بیمار، خانواده، تیم درمانی، کادر پزشکی پشتیبان، خدمات اجتماعی، و مدیریت بیمارستان را شناسایی می کنند. در محیط هاي بستری بیماران، تسهیل ارتباط یک نقش اساسی براي روانپزشک مشاور در بر دارد.

مراقبت روانپزشکی با کیفیت بالا براي بیماران بستری مبتلا به اچ آی وی به دانش روانپزشک در مورد ابعاد روانشناختی، اجتماعی، و پزشکی اچ آی وی بستگی دارد. توانایی فهم و شناسایی سندروم هاي روانپزشکی معمول مانند اختلالات افسردگی، اختلالات اضطرابی، اختلالات شناختی، اختلالات مربوط به سوء مصرف مواد دلریوم، سندروم های درد، و اختلالات خواب براي مراقبت پزشکی بیماران بستری مبتلا به HIV ضروری است. روانپزشکی که بیماران بستری مبتلا به HIV مثبت را درمان می کنند باید از مج موعه روش ها و گزینه های درمانی موجود براي هر نوع تشخیص مطلع باشند.

منبع: مرکز ملی پیشگیری از ایدز ایران