بیش از 30 مطالعه در آمریکا و کانادا میزان بالای رفتارهای پر خطر اچ آی وی در بزرگسالان دچار بیماری های روانی سخت و مزمن را نشان داده اند. چندین مطالعه در نقاط مختلف جهان نشان داده است که میزان عفونت اچ آی وی در میان بیماران مبتلا به اختلالات روانپزشکی در مقایسه با جمعیت کلی در همان منطقه بسیار بالاتر است.

متخصصانی که با بیماران روانی مزمن کار می کنند، براي ارتقا دادن رفتارهای سالم، کاهش انتقال اچ آی وی، انجام ارزیابی اولیه و درمان و بهبود مراقبت ها در یک موقعیت منحصر به فردی قرار گرفته اند. براي اجرای این نقش، پزشکان ممکن است به آرامش و ارتقای مهارت های خود و آرامش هنگام ارائه خدمات به بیماران مبتلا به اچ آی وی نیاز داشته باشند.

مطالعه موردی:

آزمایش اچ آی وی مردی با سابقه اسکیزوفرنی و سوء مصرف مواد آندره یک مرد آمریکایی آفریقایی 46 ساله اسکیزوفرن بود که بیشتر دوران نوجوانی اش را در بیمارستان هاي روانپزشکی و درمانگاه های درمان سوء مصرف مواد گذرانده بود. هنگامی که سن اندره در اواسط دهه 30 بود، پدرش به طور ناگهانی از حمله قلبی فوت کرد. بعد از مرگ پدرش، مادرش هم که از بیماری اسکیزوفرن رنج می برد، اقدام به خودکشی کرد. آندره به شدت افسرده شد و در یک آسایشگاه روانپزشکی بستری شد. افسردگی او حتی بعد ترخیص از آسایشگاه باقی ماند و دوباره تزریق داروهای مخدر را از سر گرفت. خواهرش به او کمک کرد تا دوباره درمان را از سر گیرد و مصرف مواد را ترك کند. بعد از اینکه چند سالی را بدون هیچ مراقبت روانپزشکی طی کرد، به درمانگاه سرپایی روانپزشکی مراجعه کرد. روانپزشک به عنوان بخشی از ارزیابی اولیه، رفتارهای پر خطر آندره براي عفونت اچ آی وی را شناسایی می کند و از سابقه ی قبلی او در تزریق دارو آگاه می شود. روانپزشک بعد از چندین قرار ملاقات با آندره و برقراری ارتباط قابل اعتماد، پیشنهاد می دهد که او براي اچ آی وی آزمایش دهد.

خطر بیماری اچ آی وی چگونه ارزیابی می شود؟

اولین گام در مشاوره و فرایند آزمایش به دست آوردن یک تاریخچه ای از رفتارهای پر خطر است. هدف از ارزیابی خطر، استخراج اطلاعات اختصاصی درباره رفتارهای جنسی و مصرف دارو است. روانپزشکان در طول ارزیابی، باید به تفاوت های موجود در زبان حساس باشند (شامل واژگان جنسی) و توانمندی فرهنگی خود را نشان دهند (بخش سوم از کتاب روانپزشکی و روانشناسی ایدز درباره تنوع فرهنگی مطالعه شود). سؤال تان را این گونه مطرح کنید: "چند وقت یکبار رابطه جنسی داشته اید؟ ".... به جاي اینکه بپرسید: "آیا شما تاکنون رابطه جنسی داشته اید؟".

اینگونه بیشتر احتمال دارد که اطلاعات مفیدی دریافت شود بدون اینکه نشان دهد که پزشک درباره رفتارهای بیمار قضاوت می کند یا اینکه آن رفتارها را نابهنجار می داند. اگر چنین شود ممکن است بیمار حالت تدافعی پیدا کند. هنگامی که رفتارهای همجنس گرایانه بیمار را ارزیابی می کنیم، مهم است که پرسش های ویژه ای درباره رفتارهای جنسی پر خطر از او بپرسیم به جاي اینکه تنها یک سوال درباره جهت گیری جنسی مطرح کنیم. علت این است که افرادی که به خودشان برچسب همجنس گرا نمی زنند ممکن است سابقه ای از رفتارهای پر خطر جنسی داشته باشند.

این رویکرد باید در ارزیابی مصرف مواد نیز مورد استفاده قرار گیرد؛ اگر ارزیابی فقط متمرکز بر داروهای تزریقی باشد خطر داروهاي غیرتزریقی (داروهای مجاز و غیر مجازی که می توانند استنشاق شوند) به آسانی از نظر دور می مانند. بیشتر مردم، هنگامی که از آنها به شکل مستقیم و غیر انتقادی (بدون قضاوت) سوال می شود، آماده همکاری و کمک هستند. آرامشی که پزشکان هنگام گفتگو درباره مسایل جنسی و مصرف مواد دارند سطح اضطراب بیمار را کاهش می دهد. براي عادی جلوه دادن این رفتارها، پزشک می تواند با صدای آرام تری صحبت کند. بررسی سابقه ای از رفتارهای پر خطر، باید شامل ارزیابی سایر بیماری هاي ناقل جنسی باشد. بعضی از بیماران ممکن است مبتلا به بیماري های جنسی باشند ولی از این مساله آگاه نباشند و بدون درمان باقی بمانند، که آنها را در معرض خطر بیشتری براي ابتلا به اچ آی وی قرار می دهد. آزمایش کامل، دقیق و مرتب براي خطر اچ آی وی باید بخش رایج از مراقبت های سلامت روانی بیماران بستری و سرپایی باشد.

منبع: مرکز ملی پیشگیری از ایدز ایران