مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری گفت: پیامدهای ناشی از مصرف مواد در بانوان نگران کننده بوده و سبب بروز آسیب های جسمانی ، روانی، اجتماعی و خانوادگی خواهد شد . به گونه ای که یک مادر معتاد ، فرزند معتاد را متولد نموده و سبب گسترش نسل معتاد در کشور خواهد شد.

دکتر حمید صرامی، مدرس دانشگاه و مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری در مصاحبه با خبرنگار ادنا گفت: تمامی جوامع با آهنگ سریع تحولات و تغییرات شتابان در عرصه های اجتماعی ، فرهنگی ، تکنولوژی و الگوهای هنجاری مواجه شده اند . در این راستا از یک سو ساختار خانواده در عصر مدرنیته با تغییرات جدی روبرو شده و بر این اساس شاهد دگرگونی در نقش و جایگاه والدین هستیم به گونه ای که به دلیل ضعف در کنترل و نظارت فعال و فقر ارتباطات موثر در منزل ، شاهد عدم آمادگی فرزندان برای مواجهه با تحولات و مشکلات فرارو آنان هستیم و از سوی دیگر به دلیل تغییر در سبک زندگی، ناتوانی در دست یابی به هویت سالم ، گسست نسلی ، بروز مشکلات روحی و روانی ، ناامیدی ، ضعف عملکرد خرده نظام های اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی برای پاسخ گوئی لازم به نیازهای اجتماعی جوانان و همچنین مواجهه عمیق با فریب های فرهنگی ، شاهد این واقعیت هستیم که برخی از افراد از هنجارها ، ارزش ها و قوانینی که قوام جامعه را تشکیل می دهند تبعیت نکرده و در نتیجه با شکل گیری انحرافات و مسائل اجتماعی نظیر مصرف مواد و اعتیاد روبرو شده ایم.

صرامی افزود: از سه دهه قبل یعنی از سال 1990میلادی به بعد،  به دلیل حضور جدی بانوان در پدیده های اجتماعی ، رشد شهر نشینی و اشتغال بانوان در خارج منزل، شاهد فروریزی مرزها و انحصارهای جنسیتی و طبقاتی در عرصه اعتیاد شده ایم ، به گونه ای که با افزایش روند مصرف مواد در بانوان در جامعه جهانی روبرو گشته و بدین ترتیب از هر ده  نفر مصرف کننده مواد در جهان ، سه نفر به بانوان اختصاص دارد.

صرامی  گفت : تخمین جمعیت بانوان در بین مصرف کنندگان مواد در جوامع سنتی آسیایی ده درصد، کشورهای تازه استقلال یافته  بیست درصد، آمریکای لاتین سی درصد و کشورهای اروپایی توسعه یافته مانند انگلستان و آلمان  چهل در صد می باشد.

این مدرس دانشگاه گفت : الگوی مصرف مواد در بانوان در جامعه جهانی ،  بیشتر به تریاک و مشتقات آن و قرصهای آرام بخش اختصاص دارد .

مدیر کل دفتر تحقیقات و آموزش دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر  در خصوص وضعیت مصرف مواد  در بانوان کشور  گفت : به دلیل حیا و عفت عمومی ، حاکمیت ارزش ها و مبانی معنوی و دینی و انسجام خانواده ، شیوع مصرف مواد در میان بانوان در جمعیت های عمومی ، دانش آموزی ، دانشجویی و کارگری کشور ، نسبت به بانوان سایر کشورها پایین تر است .به گونه ای که در جمعیت عمومی 15 تا 64 سال کشور،  شش دهم درصد از جمعیت زنان معادل 156 هزارنفر به مصرف مستمر مواد گرفتار هستند که طیف سنی 30 تا 44 سال دارای فراوانی بیشتر در مصرف کنندگان می باشد. البته موضوع قابل تامل ، مصرف داروهای مخدر- محرک و آرام بخش بدون تجویز پزشک در بانوان می باشد که مقداری نگران کننده است . همچنین متاسفانه مصرف قلیان به عنوان مواد دروازه ای نیز در بین بانوان با گروه سنی 15 تا 29 سال جای نگرانی دارد .

صرامی  گفت : نتایج پژوهش ها نشان می دهند که نگرش و تمایل به مصرف مواد در بانوان کشور در مقایسه با مردان منفی تر و پایین تر بوده و علاقه آنان برای مشارکت در برنامه های پیشگیری از اعتیاد بالا و قابل توجه می باشد که جای خرسندی دارد و می بایست تمامی دستگاه های فرهنگی و پیشگیری  و سازمان های مردم نهاد از این ظرفیت ها برای مهار و کنترل مصرف مواد و اعتیاد در سطح کشور استفاده موثر نمایند .  

صرامی تاکید کرد : مشکلات عاطفی و روانی ، زمینه های خانوادگی و سبک فرزندپروری نامناسب  
و زمینه های اجتمای – اقتصادی و فرهنگی ، از جمله علل تاثیر گذار در گرایش و عوامل خطر زا  موثر در گرایش بانوان به اعتیاد و مصرف مواد می باشد.

ایشان افزود: پیامدهای ناشی از مصرف مواد در بانوان نگران کننده بوده و سبب بروز آسیب های جسمانی ، روانی، اجتماعی و خانوادگی خواهد شد . به گونه ای که یک مادر معتاد ، فرزند معتاد را متولد نموده و سبب گسترش نسل معتاد در کشور خواهد شد .

صرامی گفت : استیگما و انگ اجتماعی و نگاه تحقیر آمیز به بانوان وابسته به مواد ، سبب طرد آنان از خانواده و جامعه خواهد شد . ضمن آنکه محدودیت و ضعف مراکز تخصصی در خدمات رسانی درمانی ویژه بانوان معتاد و مصرف کننده مواد نظیر کمبود پزشک زن و کمبود مشاور زن ، سببب اکراه بانوان معتاد از مراجعه آنان به مراکز درمانی ویژه معتادان مرد می شود.

صرامی در خصوص روند وضعیت مصرف مواد در بانوان گفت: پیش بینی ها در جامعه جهانی دلالت بر افزایش گرایش بانوان به مصرف مواد داشته و نتایج تحقیق در کشور نیز دلالت بر احتمال افزایش مصرف مواد در بانوان  در پنج سال آینده دارد.

صرامی ایفای نقش فاعلانه از سوی بانوان کشور برای حساس سازی و توان بخشی اجتماعی و فرهنگی دختران نوجوان و جوان را امری ضروری تلقی نمود و گفت : لازم است دستگاههای فرهنگی کشور ضمن خروج از سانترالیسم و تمرکزگرایی و نگاه دولتی ، به سیاست های مشارکتی مردمی و تقویت تشکل های نوجوان و جوانان دختر در محله ها در مقابله با اعتیاد مبادرت نموده و ضمن ارتقاء سطح شناخت ، توجه به آموزش مهارت زیستن و چگونه زیستن برای خود کنترلی و نظارت درونی، آموزش سبک زندگی ایرانی اسلامی ، ارائه انواع خدمات مشاوره، آموزش سبک فرزند پروری به والدین ، تقویت فضاهای لازم برای تخلیه هیجانات مثبت، توجه به دختران خانواده های در معرض خطر ، اقدامات زیربنایی نموده و برای نیل به زندگی سالم بانوان تلاش مضاعف نمایند.

صرامی افزود: تقویت مرزهای دانش اعتیاد و مبتنی شدن اقدامات در عرصه پیشگیری ، درمان و زیان کاهی بر شواهد علمی برای طبقه بانوان، از اهمیت خاصی برخوردار بوده زیرا متکی شدن فعالیتها به بالاترین سطح شواهد علمی ، استاندارد و روز آمد ، سبب ارتقاء سطح اثر بخشی فعالیت ها خواهد شد.

صرامی گفت: اعتیاد به عنوان مهمترین و اولویت دارترین آسیب اجتماعی کشور بوده و در این راستا موضوع پیشگیری از اعتیاد بانوان از جایگاه ویژه ای در ستاد مبارزه با مواد مخدر برخوردار است و یک کمیته تخصصی در ستاد برای این موضوع اختصاص یافته است .

 صرامی یاد آور شد: دفتر تحقیقات و آموزش دبیرخانه ستاد در طول  فعالیت دولت های یازدهم و دوازدهم  یعنی هفت سال گذشته با ترغیب پژوهشگران و همچنین تشویق و حمایت از پایان نامه های دانشجویان تحصیلات تکمیلی کارشناسی ارشد و رساله دکتری ، نسبت به انجام 83 تحقیق در خصوص مطالعه روند ، نگرش سنجی ، علل و عوامل موثر بر گرایش بانوان به مواد مخدر و روان گردان ها و الگوی کاهش و کنترل اعتیاد در زنان با تاکید بر انجام تحقیقات بومی در سطح  استان های کشور  مبادرت نموده است .

دکتر صرامی در پایان گفت :با توجه به سیر تحولات جامعه ، انجام تحقیقات کوهورت و طولی در خصوص مطالعه کیفی در زنان متاهل مصرف کننده مواد ، روند شیوع ، عوامل مستعد کننده در گرایش بانوان به مصرف مواد ، طراحی مداخلات درمان و حمایت های اجتماعی ویژه زنان معتاد و طراحی مدل پیشگیری اولیه از اعتیاد ویژه دختران نوجوان و جوان ضروری بوده که انتظار می رود مراکز علمی کشور با جدیت در این عرصه گام های اساسی بردارند.

منبع: ستاد مبارزه با مواد مخدر